TÜRKİYE KÜRESEL GIDA ARZINI DENGELEYEN BAŞARIYA İMZA ATTI
(12.08.2022 . 11:20:28) (Okuma: 243)
İSTİB Başkanı Ali Kopuz “Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliği gıdada arz çarkının yeniden dönmesini sağladı…”
İstanbul Ticaret Borsası Başkanı Ali Kopuz Borsanın Ağustos ayı meclis toplantısında yaptığı konuşmada, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin tüm dünyada ekonomik dengelerin değişmesine yol açtığını hatırlatarak “Daha önce bu konuda, Rusya – Ukrayna savaşı küresel bir gıda ve enerji krizine yol açabilir, demiştim. Nitekim bu savaş sürecinde yaşanan olumsuzlukları hepimiz müşahede ediyoruz. Örneğin Afrika Kalkınma Bankası’na göre, savaş nedeniyle Afrika’da 30 milyon ton gıda açığı ortaya çıktı. Bu sorunun giderilmesi için alınacak en acil önlem ise, gıdada arz çarkını yeniden döndürmekti.
İşte bu noktada, Türkiye’nin bölgedeki liderliği devreye girdi. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın diplomatik çabalarıyla, savaşın tarafları müzakereler için İstanbul’da masaya oturdu. 22 Temmuz’da gerçekleşen toplantıda, "Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi" Sayın Cumhurbaşkanımızın ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin katılımıyla düzenlenen törende imzalanmış oldu. Bu kapsamda, savaş nedeniyle arzı sağlanamayan tahıl, Türkiye üzerinden dünyaya dağıtılıyor” dedi.
İSTİB Başkanı Kopuz, Türkiye’nin inisiyatif alarak her iki ülkeyi diyalog masasına davet etmesini, anlaşmazlıklara rağmen ısrar etmesini ve nihayetinde, bu anlaşmanın imzalanmasına vesile olmasını çok önemli bulduğunu belirterek “Bu sayede küresel açlık tehlikesine karşı önlem alınırken, aynı zamanda dünya gıda güvenliğine destek oluyoruz. Ancak bunun dışında bu anlaşmanın bir etkisi daha var. Türkiye bir kez daha bölgesel bir güç olarak kendisini dünyaya ispat etmiştir” dedi.
Tahıl fiyatları uluslararası piyasada düşüş gösterdi
Tüm bu gelişmelerin de etkisiyle, tahıl fiyatlarının uluslararası piyasada düşüş gösterdiği saptamasında bulunan Kopuz “Küresel buğday fiyatları; Ukrayna ile Rusya arasındaki anlaşmadan olumlu etkilenmiş oldu. Tarım Bakanımızın da belirttiği gibi 440-450 dolar civarındaki buğday fiyatları bugün artık 350-355 dolar seviyelerine gelmiş durumda.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün verilerine göre ise Temmuz’da gıda fiyat endeksi %8,6 düştü ancak yıllık bazda % 13,1 arttı. Temmuz ayındaki düşüş; bitkisel yağ ve tahıl endekslerindeki önemli gerileme sayesinde gerçekleşti.
Buna rağmen uluslararası buğday fiyatları, bir önceki yıl aynı dönemin %24,8 üzerinde seyrediyor. Tabii şu notu da düşmek gerekiyor. Bu mutabakatın olumlu etkisinin sürmesi için şimdi sıradaki adım, taraflar arasında kalıcı ateşkes sağlamak olmalıdır.. Zira bu anlaşma 120 gün boyunca uygulanacak ve sonrasında yenilenecek.
Yani anlaşma esnek tutulmak istenmiş ancak, işler olumsuz yönde ilerlerse bu anlaşmanın yenilenmeme ihtimali de var. Bu da gıda arzında tekrar sıkıntıya, dolayısıyla da fiyatlarda artışa sebep olabilir” dedi.
Türkiye’de Temmuz ayı gıda fiyatlarının % 3,15 arttığını belirten İSTİB Başkanı Kopuz “Burada en büyük etkenler girdi maliyetleri ama bir süredir küresel gıda fiyatları düşerken, malum sebepler dolayısıyla Türkiye’de aynı gidişatı göremiyoruz. Üstelik Tarım-ÜFE, Haziran'da aylık bazda %0,66 azalırken, yıllık bazda %148,90 yükseldi. Bu, üretimin zorlaştığını gösteriyor. Bu noktada sürdürülebilirlik için üreticinin sesine kulak vermemiz lazım.
Bu konuda TMO ve ESK gibi kurumların, piyasayı düzenlemeyi hedefleyen etkin adımlar atmasını olumlu karşılıyoruz. Küresel bir kriz anında bile doğru zamanda, gerçeğe yakın alım fiyatları açıklayarak, çiftçinin üretimde kalmaları için ellerinden geleni yapıyorlar.
Üreticilerimize piyasanın ihtiyacı olan fiyatları verirsek, içlerini rahatlatırsak, bu maliyetlere rağmen yatırımlarına devam edebilirler. Evet, belki küresel gıda arzının aksadığı bir dönemde, ödeme konusunda da zorluklar yaşanabilir ama hep söylediğim gibi, gıda üretimi artık kar işi değil, strateji işidir. Bu yüzden, bu stratejinin sağlıklı şekilde sürdürülmesi elzemdir.
Bununla beraber, elbette her ürünü sadece devletin satın almasını beklemek hayalcilik olur.
Tarımsal üretimde sürdürülebilirlik hedeflemeliyiz. Piyasa istikrarı için üreticilerin ürünlerini makul fiyatlarla satabilmesi şarttır.
Devlet buna tek başına çözüm olamaz ve özel sektörün gelişiminin desteklenmesi gerekir.
Bu sebeple, tarım piyasalarının istikbali için, bu zorlu zamanlar geçtikten sonra üreticinin de elini taşın altına koyması ve örgütlenmesi gerekmektedir. Bu birliktelik sayesinde yeni pazarlama kanalları oluşturulmalı, çiftçiler ile tüketicinin mesafesi kısaltılmalı ve üreticinin karlılığı artırılmalıdır. Bu sayede sadece devletin alım fiyatlarına bel bağlamadan, daha sağlıklı bir üretim stratejisi belirlenebilir.
Bu sarmaldan, hem devletin hem de özel sektörün el ele verip, değişip geliştiği bir planlama ile çıkabiliriz” şeklinde konuştu.